Najpozitivniji momenti u kontekstu transparentosti rada županijskih skupština, koji su se desili u prvom kvartalu 2018. godine, su puštanje u rad web stranice Skupština SBŽ i pripreme za uvođenje sistema elektronskog glasanja u Skupštini BPŽ.
Skupština SBŽ konačno je, u ožujku ove godine, dobila svoju web stranicu i time prestala biti jedina institucija vlasti u državi, bez ovog ključnog alata za transparentan rad u vremenu brzih elektronskih komunikacija. Na žalost, svoju prvu(!) web stranicu Skupština SBŽ dobija tek 2018. godine, i to kao donaciju Američke agencije za razvoj (USAID), u okviru projekta „Jačanje institucija vlasti i procesa u BiH“.
S druge strane, Skupština BPŽ, instalirala je, i uskoro bi trebala i pustiti u rad sistem elektronskog glasanja, koji bi trebao dovesti do transparentnijeg i odgovornijeg rada poslanika, odnosno građanima omogućiti uvid u individualno glasanje svakog od poslanika po svakoj od mjera na dnevnom redu.
Inače, transparentnost rada većine županijskih skupština je „prihvatljiva, s dosta prostora za poboljšanja“, što znači da je omogućen slobodan pristup javnosti (uz prethodnu najavu) skupštinskim zasjedanjima i neke osnovne informacije o skupštini i njenom radu, ali da postoje i različiti nedostaci, u kontekstu transparentnosti.
Pa, tako, niti jedna skupština nema, na svojoj web stranici, objavljene podatke o primanjima svojih poslanika. Većina nema funkcionalan elektronski sistem kontrole prisustva i registrovanja pojedinačnog glasanja poslanika. Većina ih na svojoj web stranici ne objavljuje zapisnike sa sjednica skupštine i njenih radnih tijela, kao ni odgovore na poslanička pitanja. Takođe, većina na svojoj web stranici nema mogućnost preuzimanja, u elektronskom obliku, materijala koji su razmatrani i usvojeni!
Poseban problem je donošenja budžeta na netransparentan način, uz ignoriranje potrebe za sudjelovanjem javnosti u čitavom procesu, odnosno bez organizovanja javnih rasprava u kojim bi se interesnim grupama, sindikatima, nvo, građanima kao pojedincima, omogućilo da iskažu svoje mišljenje i daju prijedloge, u vezi sa sadržajem Budžeta. Pri donošenju budžeta za 2018. godinu, u 6 kantona – PŽ, ZDŽ, BPŽ, SBŽ, ZHŽ i HBŽ – procedura donošenja obavljena je bez javnih rasprava.
Isti problem kao s budžetima, samo mnogo rašireniji, je i sa programima rada. Iako većina poslovnika sadrži obaveza da se u izradu programa rada uključuju građani i udruženja građana, ta se odredba uglavnom zaobilazi, a prijedlozi takve vrste ignoriraju.
Centri civilnih inicijativa preporučuju povećanje transparentosti rada županijskih skupština. Sve značajne dokumente i odluke treba donositi na transparentan način, uz javnu raspravu i uvažavanje mišljenja javnosti. Povećati obim i učestalost ažuriranja informacija na zvaničnim web stranicama institucija. Uvesti sistem elektronske evidencije prisutnosti i glasanja poslanika i time rad poslanika učiniti odgovornijim i transparentnijim.
